TOP-atelier is een collectief onderzoeksproject (2019 – 2021) met de steun van Vlaanderen Circulair en wil aantonen dat het wél rendabel, opschaalbaar en marktvriendelijk kan zijn om in België hoogwaardige producten te maken van minderwaardige textielreststromen. 

Van TexUp naar TOP-atelier
In het project TexUp onderzochten we enkele jaren geleden reeds de verschillende mogelijke circulaire ontwerp- en fabricageprocessen met lokale textielreststromen. Een groep ontwerpers werd toen uitgedaagd om upcycling-producten te ontwerpen met afgedankt textiel van een Antwerps hotel. Upcycling is het creatief proces waarbij afval als een hulpbron wordt beschouwd. Materialen worden op een slimme manier hergebruikt, waardoor ze een tweede leven en functie krijgen. Uit TexUp leerden we dat er nog meer onderzoek en experiment nodig is omtrent het opschalen en vermarkten van upcycling producten. Wat vooral duidelijk werd, is dat lokale productie een must is. Echter is er momenteel niet genoeg aanbod om zo’n lokale productie te realiseren. Kwaliteitsnormen bij het vermarkten van upcycling producten moeten verder onder de loep genomen worden. En ook het duurzaam ophalen, verzamelen en sorteren van specifieke textielreststromen blijft een uitdaging. Het denkwerk tijdens TexUp én het ontstaan van een enthousiaste beweging rond de herbestemming van lokale textielstromen resulteerden dan ook in het ontstaan van TOP-atelier.

TOP-atelier in de praktijk
We maken werk van een sterk businessmodel en creëren, analyseren en testen nieuwe mogelijkheden in praktijk. Hiervoor gaan we in zee met verschillende Vlaamse confectieateliers. Die stellen hun specifieke knowhow en machinepark ter beschikking van ontwerpers en projectontwikkelaars die textiel reststromen een creatieve herbestemming geven. De oplossingen die TOP-atelier biedt, ondersteunen de (duurzame) mode-industrie in Vlaanderen en zijn een eerste stap in het opzetten van duurzame relaties binnen de industrie, specifiek voor upcycling. Het levert een bijdrage aan de beleidsdoelstellingen rond de transitie naar een circulaire economie.

We richten ons op een synergie tussen Vlaamse confectiebedrijven, sorteerders uit de sociale economie alsook ontwerpers en projectontwikkelaars die met restmateriaal aan de slag gaan. Dit partnerschap moet meer en betere mogelijkheden aanreiken om de textielmaterialen een nieuwe bestemming te geven en dit op een rendabele en sociaal verantwoorde manier. We betrekken ook de consument in het verhaal. We merken op dat de Vlaamse confectie-infrastructuur onderbenut wordt. Heel wat confectieateliers en hun machineparken worden vooral ingezet tijdens periodes van prototyping bij het stikken van modellen en kleine series, maar blijven regelmatig leeg staan. Er is dan ook heel wat ruimte en infrastructuur beschikbaar waar ontwerpers en projectontwikkelaars samen met de medewerkers van de ateliers aan de slag kunnen gaan met reststromen van textiel en aan re-manufacturing kunnen doen. Zo blazen we onze maakindustrie nieuw leven in en brengen we de productiestroom weer op gang, ook dát is circulaire economie.

TOP-atelier wil de opgedane kennis verder verdiepen, maar biedt nu al oplossingen:

• innovatieve sorteersystemen die een continue instroom van bronmateriaal kunnen garanderen
• de voorbereiding op en het versnijden van bestaande kledingstukken
• industrieel wassen
• …

Ga zelf aan de slag
Onze gids biedt tips aan designers die willen werken aan het upcyclen van textielreststromen. Voor elke stap in de productieketen vind je de uitdagingen die TOP-atelier aan ging, de belangrijkste leerlessen en enkele tips & tricks, zoals contacten in de Belgische confectie-industrie.

TOP-atelier is een initiatief van IVOC, Creamoda, Doek vzw, Ecoso en Prospex Institute, met de steun van Vlaanderen Circulair.