Category Archives: Veerle Tytgat

Passement vandaag (CWS)

Passement vandaag (CWS)

Passement vandaag (CWS)

Een pleidooi voor een levend en lokaal ambacht, passementerie.

van 1 januari 2021 tot en met 30 juni 2021

aanstokers
Helena De Smet
Veerle Tytgat
moderator
Elien Haentjens
vormgevers en makers
Esther Van Schuylenberg
Sophie de Somere
Ingrid De Coster
Ruth Vieren
Magalie Delbeke
Charlotte Vanhoutte
partners
MoMu Antwerpen
ErfgoedLab Antwerpen
met de steun van
stad Antwerpen

In het voorjaar van 2021 zitten mode-ontwerper Helena De Smet en textiele vormgever Veerle Tytgat tijdens Collective Wisdom Sessions met vormgevers, kunstenaars, ambachtslui, makers en onderzoekers rond de tafel om ieders rijke ervaringen en kennis te delen en kruisbestuiving te bewerkstelligen, met als centrale vraag: “is er een toekomst voor het ambacht van passementerie?”.

Moderator Elien Haentjens schreef de route die werd afgelegd tijdens de sessies neer in een verslag, dat je hier kan lezen. In “Op zoek naar een toekomst voor het passementambacht” wordt, na een korte uitstap naar het verleden en de oorsprong van passementerie, resoluut vooruit geblikt, met uitstapjes naar China en Japan, van klein naar groot, en van versiering naar verbinding.

​Passementerie is de verzamelterm voor decoratieve textielproducten zoals banden, franjes, koorden en galons, die zowel manueel als machinaal vervaardigd kunnen worden. ​Helena De Smet en Veerle Tytgat leerden het ambacht van passementerie tijdens het Meester-Leerling traject Kantje Boordje.

(c) Clara De Vos

© Clara De Vos

Terug naar PROJECTEN

Kantje Boordje

Kantje boordje, een pleidooi voor passement

Kantje boordje, een pleidooi voor passement

Een pleidooi voor een levend en lokaal ambacht, passementerie.

van 1 nov 2019 tot en met 31 juni 2021

deelnemers
Helena De Smet
Veerle Tytgat
Michel Moeremans
partners
DOEK vzw
Timelab vzw
met de steun van
Vlaamse overheid

Via een Meester-Leerlingtraject leren mode-ontwerper Helena De Smet (leerling) en textiele vormgever Veerle Tytgat (leerling) de technieken van het passementerie-ambacht van Michel Moeremans (meester). In een later stadium zoeken ze methoden om deze kennis door te geven en het passementerie-ambacht levend houden. ​

Passementerie is de verzamelterm voor decoratieve textielproducten zoals banden, franjes, koorden en galons, die zowel manueel als machinaal vervaardigd kunnen worden. Je vindt passement terug in interieur en mode, maar vroeger ook op rijtuigen, uniformen en liturgisch textiel. Het unieke aan passement is het samenbrengen van uiteenlopende textieltechnieken zoals koordmaken, vlechten, weven en breien. Door deze onderling te combineren, krijg je een heel breed scala aan artikelen, met ronkende namen als galons, franjes, crêtes, lézardes, effilés, embrasses en macarons.

Het is ondertussen echt wel ‘kantje boordje’ voor deze textiele nijverheidsvorm. Waar er rond 1950 in de streek van Erpe-Mere een 35 tal passement-ateliers waren, tellen we er nu nog 2 , waarvan 1 nog ambachtelijk werkt.

Het traject start in november 2019 en loopt tot en met eind juni 2021. Hierbij worden 6 verschillende technieken aangeleerd. De laatste maand wordt gewerkt aan de voorbereidingen om het ambacht over te dragen naar een groter publiek, via onder andere Collective Wisdom Sessions. ​

Dit project kwam tot stand dankzij de financiële bijdrage van de Vlaamse Overheid.

Lees meer

Michel is de kleinzoon van Edgar Moeremans, die in de jaren ’40 te Ninove het gelijknamige bedrijfvoor fabricatie van passementen oprichtte.

Hij leerde het vak op de werkvloer, in de firma en uit de handen van zijn vader, die het op zijn beurt van zijn vader had geleerd. Een opleiding passement bestond namelijk niet. Je kon het vak enkel via leerling-meesterschap leren. In 2009 kende het bedrijf financiële problemen. De firma Deltracon in Ingelmunster kocht het bedrijf Edgar Moeremans & Co over en herdoopte het tot Flanders’ Trimmings. Meester Moeremans superviseert er nog 1 dag per week het atelier. Dankzij de passie en visie van bedrijfsleider Rudy Delchambre treft men op deze plaats zowel een uitgebreid archief van passement, een operatief atelier èn het echte vakmanschap onder 1 dak aan. Een unieke situatie in het Vlaamse textiellandschap aangezien dit atelier, en de firma Neckebroeck in Erpe-Mere, de enige overblijvende ateliers zijn voor fabricatie van passementen.

Veerle is freelance textielvormgeefster en docente in textiele kunsten. Ze bewandelt een pad balancerend tussen vormgeving en artistiek werk. Het ene moment ontrafelt ze de mogelijkheden die een materiaal in zich draagt, de andere keer vertrekt ze vanuit een technisch standpunt. Handwerk en ‘de traagheid der dingen’ spelen een belangrijke rol. Ze is steeds op zoek naar hoe ze (de productie van) textiel op een duurzame en ethische manier kan benaderen. Door bijvoorbeeld ecologische materiaal te gebruiken, samen te werken met de sociale economie en lokale partners en toeleveranciers. Handenarbeid gaan bij Veerle hand in hand met een semi-industriële productie. Ze combineert graag diverse textiele technieken enricht zich hierbij vooral op toepassingen voor interieur.

Helena is mode-ontwerpster en docente aan het KASK Gent. Helena kreeg haar opleiding aan de Antwerpse mode academie en werkt al sedert 1990 als freelance ontwerpster voor modehuizen en confectiebedrijven. Als ontwerpster hecht zij veel belang aan de uitvoering van haar ontwerpen. Uit de dialoog met vaklui haalt zij veel voldoening en groeit ze in haar ontwerpproces. Parallel met het ontwerpen, begon ze 10 jaar geleden als docente materialen en technieken aan het KASK Gent bij de opleiding MODE. Over de laatste 3 decennia zag ze het textiele landschap ingrijpend veranderen. Door faling of verhuis van talrijke textielbedrijven naar lage loonlanden wordt het voor ontwerpers ontzettend moeilijk om kleine ateliers met ambachtslui te vinden waarmee ze in dialoog kunnen gaan om hun ideeën vorm te geven. Door haar ervaringen mede door dit traject hoopt Helena hier verandering in te kunnen brengen.

Terug naar PROJECTEN

TOP-atelier

TOPatelier

TOP-atelier

TOP (Textiel Omschakelings Proces) atelier

2019 – 2021

concept
Lies Van Assche

partners
DOEK
Ivoc
Creamoda
Prospex Institute

een project van
DOEK en Villanella

met de steun van
Vlaanderen Circulair

Kunstenaars/ontwerpers
Caro Peirs van Tropas
Eloïse Maës & Audrey Werthle van La Gadoue
Veerle Tytgat & Sophie De Somere van Triptiek
Hannah Vanspauwen van Paule Josephe
Soraya Wancour van Studio AMA

TOP-atelier is een collectief onderzoeksproject (2019 – 2021) met de steun van Vlaanderen Circulair en wil aantonen dat het wél rendabel, opschaalbaar en marktvriendelijk kan zijn om in België hoogwaardige producten te maken van minderwaardige textielreststromen. 

Van TexUp naar TOP-atelier
In het project TexUp onderzochten we enkele jaren geleden reeds de verschillende mogelijke circulaire ontwerp- en fabricageprocessen met lokale textielreststromen. Een groep ontwerpers werd toen uitgedaagd om upcycling-producten te ontwerpen met afgedankt textiel van een Antwerps hotel. Upcycling is het creatief proces waarbij afval als een hulpbron wordt beschouwd. Materialen worden op een slimme manier hergebruikt, waardoor ze een tweede leven en functie krijgen. Uit TexUp leerden we dat er nog meer onderzoek en experiment nodig is omtrent het opschalen en vermarkten van upcycling producten. Wat vooral duidelijk werd, is dat lokale productie een must is. Echter is er momenteel niet genoeg aanbod om zo’n lokale productie te realiseren. Kwaliteitsnormen bij het vermarkten van upcycling producten moeten verder onder de loep genomen worden. En ook het duurzaam ophalen, verzamelen en sorteren van specifieke textielreststromen blijft een uitdaging. Het denkwerk tijdens TexUp én het ontstaan van een enthousiaste beweging rond de herbestemming van lokale textielstromen resulteerden dan ook in het ontstaan van TOP-atelier.

TOP-atelier in de praktijk
We maken werk van een sterk businessmodel en creëren, analyseren en testen nieuwe mogelijkheden in praktijk. Hiervoor gaan we in zee met verschillende Vlaamse confectieateliers. Die stellen hun specifieke knowhow en machinepark ter beschikking van ontwerpers en projectontwikkelaars die textiel reststromen een creatieve herbestemming geven. De oplossingen die TOP-atelier biedt, ondersteunen de (duurzame) mode-industrie in Vlaanderen en zijn een eerste stap in het opzetten van duurzame relaties binnen de industrie, specifiek voor upcycling. Het levert een bijdrage aan de beleidsdoelstellingen rond de transitie naar een circulaire economie.

We richten ons op een synergie tussen Vlaamse confectiebedrijven, sorteerders uit de sociale economie alsook ontwerpers en projectontwikkelaars die met restmateriaal aan de slag gaan. Dit partnerschap moet meer en betere mogelijkheden aanreiken om de textielmaterialen een nieuwe bestemming te geven en dit op een rendabele en sociaal verantwoorde manier. We betrekken ook de consument in het verhaal. We merken op dat de Vlaamse confectie-infrastructuur onderbenut wordt. Heel wat confectieateliers en hun machineparken worden vooral ingezet tijdens periodes van prototyping bij het stikken van modellen en kleine series, maar blijven regelmatig leeg staan. Er is dan ook heel wat ruimte en infrastructuur beschikbaar waar ontwerpers en projectontwikkelaars samen met de medewerkers van de ateliers aan de slag kunnen gaan met reststromen van textiel en aan re-manufacturing kunnen doen. Zo blazen we onze maakindustrie nieuw leven in en brengen we de productiestroom weer op gang, ook dát is circulaire economie.

TOP-atelier wil de opgedane kennis verder verdiepen, maar biedt nu al oplossingen:

  • innovatieve sorteersystemen die een continue instroom van bronmateriaal kunnen garanderen
  • de voorbereiding op en het versnijden van bestaande kledingstukken
  • industrieel wassen

Ga zelf aan de slag
Onze gids biedt tips aan designers die willen werken aan het upcyclen van textielreststromen. Voor elke stap in de productieketen vind je de uitdagingen die TOP-atelier aan ging, de belangrijkste leerlessen en enkele tips & tricks, zoals contacten in de Belgische confectie-industrie.

TOP-atelier is een initiatief van IVOC, Creamoda, Doek vzw, Ecoso en Prospex Institute, met de steun van Vlaanderen Circulair.

Terug naar PROJECTEN
We gebruiken cookies en vergelijkbare technologieën om de diensten en functionaliteit op onze site mogelijk te maken en om je interactie met onze dienst te begrijpen. Door op 'Accepteren' te klikken, ga je akkoord met ons gebruik van dergelijke technologieën voor marketing en analyse. Bekijk het privacybeleid